Starbucks, fazla para harcamamız için “karanlık modeller” mi kullanıyor?

Gizmodo’nun haberine nazaran ABD’li bir tüketici muhafaza kümesi, Aralık ayında Washington Başsavcılığına yaptıkları şikayette, kahve zinciri Starbucks’ın taşınabilir uygulamasının kullanıcıları içecek satın alma konusunda kısır bir döngüye soktuğunu tez etti.

Kahve zincirinin taşınabilir uygulamasının, Starbucks kartındaki düşük bakiyeyi kullanılamaz hale getirmek için “karanlık modeller” kullandığı ve kullanıcıları 10 dolar eklemeye yahut parayı büsbütün harcamaya zorladığı tez ediliyor.

Washington Tüketiciyi Müdafaa Koalisyonu 19 Aralık tarihli bir mektupta, “Starbucks Ödeme Platformu, müşterilerini tesirli bir halde şirketin hizmetleri için ön ödeme yapmaya zorlayan, adil olmayan ve aldatıcı dijital karanlık kalıplar içeriyor” dedi ve devam etti: “Başsavcı, Starbucks’ın adil olmayan ve aldatıcı davranışına son vermek ve Washington’un tüketicilerinin tamamını, onlara verdiği ziyanları karşılamak için derhal harekete geçmeli.”

31 milyondan fazla kullanıcı, 2021’de ödemelerini Starbucks uygulaması aracılığıyla gerçekleştirdi ve bu sayı, Google Pay’den altı milyon daha fazla kullanıcı manasına geliyor. Kahve zinciri, kullanıcıları Starbucks kartlarına büyük ölçülerde para eklemeye teşvik etmekle ve akabinde düşük bakiyelerin kullanılmamasını sağlamak için tedbirler almakla suçlanıyor. Şikayete nazaran, geçtiğimiz yıl müşteriler Starbucks kartlarına yaklaşık 15 milyar dolar yükledi ve idare, bu dijital ödemelerin muvaffakiyetinin anahtarı olduğunu düşünüyor. Washington Başsavcılığından artık bu usullerin aldatıcı olup olmadığını araştırması isteniyor.

Starbucks, kullanıcıların Starbucks kartlarına tek seferde 25 ABD doları yüklemesini öneriyor lakin zincirin fiyatları bölgesel olarak değişse de New York’taki en ucuz içecekleri 3 ABD doları civarında bir fiyata sahip. Bu yüzden hesabınızdaki bakiyeniz 3 doların yahut bölgenizdeki en ucuz içeceğin fiyatının altındaysa, uygulamadaki paranız donduruluyor. Starbucks’ın uygulaması, bu fonları başka ödeme sistemleriyle birleştirmenize, hatta bahşiş olarak bırakmanıza bile müsaade vermiyor. Muhafaza kümesi, taşınabilir uygulama aracılığıyla Starbucks kartınızın bakiyesini sıfıra indirmenin neredeyse imkansız olduğunu, hasebiyle tek seçeneğin daha fazla para eklemek olduğunu söylüyor.

Starbucks’ın cevabı

Bir Starbucks sözcüsü, Gizmodo ile yaptığı bir görüşmede, kullanıcıların fizikî bir mağazaya gidip bir baristadan, satın alma süreci sırasında bakiyelerini sıfırlamak için uygulamadaki Starbucks kartını öbür bir ödeme yoluyla birlikte kullanmasını isteyebileceğini söyledi. Gizmodo, bunun neden taşınabilir uygulamanın kendisinde yapılamayacağını sorduğunda, sözcü rastgele bir yorumda bulunmadı.

Starbucks resmi bir açıklamada, “Starbucks, tüm eyalet maddelerine ve düzenlemelerine uygun kalmasını sağlamak için Washington Eyaleti ile birlikte çalışmaya kararlıdır” dedi.

Tüketici muhafaza kümesi, bu tedbirleri karanlık modeller, yani yazılımın, kullanıcıları ekstra para harcamak yahut bilgi paylaşmak üzere istemedikleri şeyleri yapmaları için kurnazca kandırmasının yolları olarak tanımlıyor. Kısa bir mühlet evvel Washington Başsavcısı, kullanıcıların bilgisi olmadan pozisyon datalarını topladığı karanlık modeller nedeniyle Google’a 40 milyon dolarlık bir ceza verdi. Washington Tüketiciyi Muhafaza Koalisyonu, bunun diğer bir karanlık model aldatmacası hadisesi olduğunu tez ediyor ve “halkın kıymetli bir kısmını aldatma kapasitesi” uygulamasının yasa dışı olduğunu söylüyor.

Federal Ticaret Komitesi, iptal edilmesi sıkıntı abonelikler, gömülü gereksiz fiyatlar ve tüketicileri data paylaşmaları için kandırma üzere 2022’deki yaygın karanlık kalıpların kimilerine dikkat çekiyor. Raporun hazırlandığı periyotta FTC Tüketiciyi Müdafaa Ofisi Yöneticisi Samuel Levine, “raporumuz, giderek daha fazla şirketin insanları eser satın almaları ve ferdî bilgilerini vermeleri için kandırmak için dijital karanlık kalıpları kullandığını gösteriyor” diyor.